Làm thế nào để duy trì sức khỏe sau cấy ghép nội tạng?

Người bệnh sau phẫu thuật ghép tạng phải đối mặt với hàng loạt các mối lo ngại về sức khỏe. Tuy nhiên, bạn không cần quá lo lắng vì các bác sĩ với kinh nghiệm dày dặn sẽ tận lực hỗ trợ bạn trong công cuộc hồi phục và duy trì sức khỏe sau cấy ghép nội tạng.

Sau khi được cấy ghép nội tạng, hầu hết người bệnh đều nhanh chóng hồi phục và cảm thấy khỏe hơn. Tuy nhiên, một số trường hợp người bệnh cũng có thể phải đối mặt với những nguy cơ lớn về vấn đề sức khỏe. Dưới đây là một số phương pháp giúp bạn duy trì sức khỏe sau phẫu thuật cấy ghép nội tạng.

Sử dụng thuốc sau khi cấy ghép nội tạng

Sau phẫu thuật, bạn cần dùng thuốc ức chế miễn dịch, hay còn gọi là thuốc chống thải ghép, nhằm giúp cơ thể không đào thải cơ quan được cấy ghép, bằng cách hạn chế tối đa hoạt động của các tế bào miễn dịch. Thông thường, bạn phải sử dụng loại thuốc này suốt đời.

Ngoài ra, bác sĩ sẽ kê đơn cho bạn thêm vài loại thuốc khác hỗ trợ thuốc chống thải ghép hoạt động hiệu quả hơn hoặc kiểm soát tác dụng phụ của nó. Bên cạnh đó, thuốc bổ cũng không thể thiếu trong toa thuốc.

Đào thải cơ quan cấy ghép là một mối đe dọa thường trực. Bạn luôn cần cảnh giác trong việc kiểm soát hệ miễn dịch không tấn công cơ quan cấy ghép. Vì vậy, thỉnh thoảng các bác sĩ có thể sẽ điều chỉnh lại phác đồ thuốc chống thải ghép cho bạn.

Sau khi thực hiện phẫu thuật cấy ghép, điều quan trọng là bạn cần phải:

• Hẹn gặp bác sĩ tái khám
• Tham gia xét nghiệm
• Uống thuốc đầy đủ theo toa

Tìm một dược sĩ, hoặc chuyên viên chăm sóc sức khỏe, có kinh nghiệm cũng có thể hỗ trợ bạn:

• Hiểu rõ liệu pháp điều trị
• Quản lý lịch uống thuốc
• Nắm rõ cơ chế hoạt động của thuốc
• Tìm hiểu về tác dụng phụ cũng như tương tác của thuốc

Mặc dù nguy cơ đào thải luôn túc trực, nhưng không có nghĩa là cơ thể bạn chắc chắn không dung nạp được sản phẩm cấy ghép. Trong hầu hết trường hợp, quá trình đào thải đều được các bác sĩ ngăn chặn nếu phát hiện sớm các triệu chứng ngay từ đầu.

Các triệu chứng đào thải cũng như phương pháp xét nghiệm dùng để phát hiện chúng rất đa dạng. Chúng thay đổi tùy thuộc vào loại cơ quan bạn cấy ghép. Vì vậy, việc hiểu rõ những dấu hiệu đào thải đặc hiệu đối với cơ quan mà bạn nhận cấy ghép là yếu tố quan trọng trong quá trình phòng ngừa thải ghép này.

Một khi bác sĩ xác định được triệu chứng đào thải, trước tiên họ sẽ cố gắng đảo ngược quá trình bằng cách điều chỉnh lại thuốc ức chế miễn dịch của bạn. Ví dụ như, bạn có thể cần phải:

• Chuyển sang một loại thuốc mới
• Bổ sung thêm một loại thuốc khác
• Tăng hoặc giảm liều lượng thuốc đang dùng

Trong vài tháng đầu tiên sau khi cấy ghép nội tạng, các bác sĩ thực hiện ca phẫu thuật sẽ gặp bạn thường xuyên để đánh giá hoạt động của cơ quan được ghép vào. Họ sẽ giúp bạn phát triển những thói quen sinh hoạt tốt nhằm giúp bạn khỏe mạnh nhất có thể.

Đội ngũ bác sĩ này đồng thời cũng sẽ nhắc nhở bạn thường xuyên:

• Tái khám đúng thời hạn
• Theo dõi huyết áp, cân nặng và cholesterol
• Tham gia tất cả các buổi khám sức khỏe được đề nghị theo đúng tiến độ

Những tác dụng phụ của thuốc chống thải ghép

Sau khi cấy ghép nội tạng, bạn sẽ gặp vài tác dụng phụ ngắn hạn của thuốc như:

• Rụng tóc hoặc tóc mọc vượt mức kiểm soát
• Nổi mụn trứng cá
• Tâm trí lâng lâng
• Sưng mặt và nướu
• Tăng cân

Những tác dụng phụ này sẽ giảm dần theo nhịp độ giảm liều lượng thuốc mà bạn sử dụng.

Mặt khác, có thể bạn đã có kinh nghiệm đối phó với các tình trạng do phản ứng phụ dưới đây:

Nếu cơ thể xuất hiện bất kỳ triệu chứng phản ứng phụ nào, bạn hãy khoan dừng việc uống thuốc. Đầu tiên, hãy đến gặp bác sĩ và báo lại tình trạng sức khỏe của bạn. Bác sĩ có thể điều chỉnh lại đơn thuốc cho bạn nhằm giảm thiểu tác dụng phụ mà đồng thời không làm tăng nguy cơ xảy ra quá trình đào thải.

Tự kiểm soát tại nhà

Ngoài những lần xét nghiệm ở các buổi tái khám, bạn sẽ cần tự kiểm soát tại nhà bằng cách theo sát những chỉ số sau:

• Trọng lượng. Bạn cần cân hàng ngày, tốt nhất là buổi sáng, để theo dõi chỉ số cân nặng của bản thân. Hãy liên hệ với bác sĩ nếu trong 1 ngày mà tăng từ 1 – 3 kg.
• Nhiệt độ. Hãy đo nhiệt độ cơ thể hàng ngày và liên lạc với bác sĩ nếu kết quả quá cao so với 37^oC.
• Huyết áp. Kiểm tra huyết áp của bạn theo tiêu chuẩn mà bác sĩ đề ra.
• Nhịp tim. Bạn có thể kiểm tra nhịp tim bằng phương pháp tự bắt mạch. Liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu nhịp tim của bạn cao hơn người bình thường, khoảng 60 – 100 nhịp đập trong 1 phút. (Trong trường hợp ghép tim thì nhịp tim trung bình sẽ là 110 – 120 nhịp đập mỗi phút).
• Đường huyết. Kiểm soát đường huyết trong cơ thể phòng trường hợp đường huyết quá cao dẫn đến đái tháo đường.

Thuốc ức chế miễn dịch có thể tương tác với nhiều loại thuốc hoặc hoạt chất bổ sung khác. Vì vậy, hãy tham vấn cùng bác sĩ hoặc dược sĩ về các các sản phẩm không kê đơn an toàn mà bạn có thể sử dụng.

Một vài vấn đề về răng miệng là do thuốc chống thải ghép gây ra, bao gồm:

Bạn nên vệ sinh răng miệng mỗi ngày bằng cách đánh răng và dùng chỉ nha khoa thường xuyên. Ngoài ra, hãy kiểm tra khoang miệng và vùng dưới lưỡi hàng ngày, đồng thời liên lạc với nha sĩ nếu bạn nhận thấy bất kỳ khác biệt nào xuất hiện.

Áp dụng lối sống lành mạnh

Lối sống lành mạnh rất quan trọng đối với mỗi người, đặc biệt là những người ghép tạng. Thói quen sinh hoạt không điều độ làm tăng nguy cơ thải ghép. Vì vậy, bạn cần thay đổi những thói quen xấu như hút thuốc hay uống rượu bia quá nhiều.

Thói quen sinh hoạt lành mạnh thông thường bao gồm:

• Chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng
• Tập thể dục thể thao thường xuyên
• Kiểm soát căng thẳng

Chuyên viên chăm sóc sức khỏe sẽ cung cấp cho bạn các bí quyết để theo sát chế độ ăn uống lành mạnh, chẳng hạn như:

• Ăn nhiều loại thực phẩm giàu chất xơ như trái cây và rau củ.
• Tăng lượng canxi hấp thụ bằng cách ăn các sản phẩm từ sữa ít béo, ăn rau xanh hoặc dùng thực phẩm chức năng bổ sung canxi (nếu bác sĩ khuyến nghị).
• Hạn chế sử dụng muối, thực phẩm chế biến sẵn và đồ ăn vặt.
• Uống nhiều nước.
• Ăn các loại thực phẩm có hàm lượng protein cao như thịt nạc, thịt gà, cá, trứng, hạt dẻ và đậu.
• Chế biến thức ăn theo phương pháp nướng, hấp, luộc thay vì chiên.

Sau khi cấy ghép nội tạng, hầu hết người bệnh bắt đầu chương trình phục hồi bằng cách đi bộ. Sau đó họ có thể tăng dần cường độ tập luyện lên với một số hoạt động nhẹ như:

• Đạp xe
• Chạy bộ
• Bơi lội

Loại hình và số lượng bài tập bạn có thể thực hiện sau phẫu thuật sẽ tùy thuộc vào độ tuổi cũng như thể trạng của bạn. Quan trọng là bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt những gì bác sĩ đề xuất.

Các bài viết của Trang Tin Sức Khỏe chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Bạn có thể quan tâm đến chủ đề: