Bệnh tiểu đường tuýp 1 (đái tháo đường tuýp 1)

Tìm hiểu chung

Bệnh tiểu đường tuýp 1 là gì?

Tiểu đường là tình trạng đường trong máu quá cao. Bệnh tiểu đường có hai dạng là bệnh tiểu đường tuýp 1 (đái tháo đường tuýp 1) và bệnh tiểu đường tuýp 2 (đái tháo đường tuýp 2).

Theo Healthline, tiểu đường tuýp 1 là một tình trạng mãn tính. Khi mắc bệnh, tuyến tụy của bạn không sản xuất đủ lượng insulin, một hormone rất quan trọng giúp cho glucose (đường) có thể đi vào và nạp thêm năng lượng cho các tế bào. Nếu không có insulin, quá nhiều glucose sẽ tích tụ trong máu dẫn đến bệnh tiểu đường. Theo thời gian, lượng đường trong máu cao có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng ở tim, mắt, thận, thần kinh, nướu và răng của bạn.

Triệu chứng thường gặp

Triệu chứng bệnh đái tháo đường tuýp 1 

Những triệu chứng của bệnh đái tháo đường tuýp 1 có thể đến rất nhanh. Chúng bao gồm:

• Mờ mắt
• Đi tiểu thường xuyên
• Cảm thấy rất khát nước và đói thường xuyên
• Bị nhiễm trùng thường xuyên
• Cảm thấy mệt mỏi và yếu
• Vết thương lâu lành
• Cảm giác tê ở tay hoặc chân
• Sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân.

Bạn có thể gặp các triệu chứng và dấu hiệu khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có các triệu chứng được đề cập ở trên hay có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường tuýp 1 

Bệnh tiểu đường tuýp 1 gây ra do tuyến tụy không sản xuất đủ insulin. Kết quả là glucose không thể vào trong tế bào để giúp bạn dự trữ năng lượng và dẫn đến lượng glucose trong máu quá cao gây ra hiện tượng tăng đường huyết.

Đối với hầu hết người bệnh tiểu đường, nguyên nhân của tình trạng thiếu insulin thường là do hệ miễn dịch sẽ phá hủy các tế bào beta trong tuyến tụy. Lý do của hiện tượng này hiện vẫn chưa rõ. Những nguyên nhân khác bao gồm các bệnh khác như xơ nang ảnh hưởng đến tuyến tụy, phẫu thuật loại bỏ tuyến tụy, và chứng viêm (sưng, kích thích) tuyến tụy nặng cũng có thể gây ra bệnh tiểu đường bằng cách gây tổn thương tụy.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1?

Bệnh tiểu đường tuýp 1 ít gặp hơn nhiều so với tiểu đường tuýp 2.  Nam giới thường bị tiểu đường tuýp 1 nhiều hơn phụ nữ, đặc biệt là những người có vấn đề ở tuyến tụy hoặc trong gia đình có người có tiền sử bị tiểu đường tuýp 1. Bệnh thường bắt đầu nhiều nhất ở lứa tuổi từ 4 đến 7 tuổi và 10 đến 14 tuổi.

Yếu làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 1 

Hiện tại vẫn chưa xác định được các nguy cơ rõ ràng của bệnh tiểu đường tuýp 1. Những yếu cố có khả năng làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 1 có thể là do:

• Tiền sử gia đình: bất cứ người nào có anh chị em hoặc cha hoặc mẹ bị bệnh tiểu đường tuýp 1 đều có nguy cơ mắc bệnh cao hơn
• Di truyền: một số loại gen có thể làm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 tăng cao
• Địa lý: tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 thường có xu hướng gia tăng khi bạn đi du lịch xa đường xích đạo. Cư dân sống ở Phần Lan và Sardinia thường có tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 cao nhất – cao hơn gấp 2-3 lần tỷ lệ ở Mỹ và cao hơn 400 lần so với tỷ lệ cư dân ở Venezuela
• Tuổi tác: mặc dù bệnh tiểu đường tuýp 1 có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào, nhưng nó thường xuất hiện ở hai thời điểm đáng chú ý nhất. Thời điểm đầu tiên xuất hiện ở trẻ em từ 4 đến 7 tuổi và thời điểm thứ hai là ở trẻ em từ 10 đến 14 tuổi.

Một số rủi ro làm tăng nguy cơ khác có thể bao gồm:

• Việc tiếp xúc với một số virus, chẳng hạn như virus Epstein-Barr, virus Coxsackie, virus rubella và cytomegalovirus có thể gây hủy hoại hệ thống tự miễn dịch của các tế bào tiểu đảo, hoặc virus lây nhiễm trực tiếp sang các tế bào này
• Sớm uống sữa bò
• Nồng độ vitamin D thấp
• Uống nước có chứa nhiều nitrat
• Cho em bé tập ăn ngũ cốc và gluten sớm (trước 4 tháng) hoặc trễ (sau 7 tháng)
• Có mẹ bị tiền sản giật trong giai đoạn mang thai;
• Bệnh vàng da bẩm sinh.

Điều trị hiệu quả

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Chẩn đoán bệnh tiểu đường tuýp 1 

Bác sĩ có thể chẩn đoán đái tháo đường tuýp 1 thông qua các xét nghiệm máu sau:

Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường. Bạn có thể sẽ cần đến gặp bác sĩ 3 tháng một lần, để bác sĩ có thể:

• Kiểm tra huyết áp của bạn;
• Kiểm tra da và xương ở chân của bạn;
• Kiểm tra xem chân bạn có trở nên tê liệt không;
• Kiểm tra phần sau của mắt bằng một công cụ dùng ánh sáng đặt biệt;
• Xét nghiệm Hemoglobin A1C (6 tháng 1 lần nếu bệnh tiểu đường tuýp 1 của bạn đã được kiểm soát tốt).

Các kiểm tra này sẽ giúp bạn và bác sĩ kiểm soát được diễn tiến của bệnh tiểu đường tuýp 1 và ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra. Ngoài ra, bạn cũng nên thực hiện những kiểm tra sau đây hằng năm:

• Xét nghiệm nồng độ cholesterol và triglyceride hằng năm;
• Đến gặp nha sĩ 6 tháng một lần để đề phòng biến chứng răng miệng;
• Thực hiện các xét nghiệm để đảm bảo rằng thận của bạn vẫn đang hoạt động tốt (như xét nghiệm Microalbumin niệu và tỷ số creatinin).

Điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1

Bệnh đái tháo đường tuýp 1 có thể trầm trọng đi rất nhanh cho nên bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh có thể cần được chữa trị tại bệnh viện. Bạn có thể cần phải kiểm tra lượng đường huyết mỗi tuần cho đến khi kiểm soát hoàn toàn.

Những phương pháp điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1 thông thường bao gồm:

Insulin

Hiện nay vẫn chưa có thuốc chữa trị bệnh tiểu đường tuýp 1 do đó tiêm insulin là cách tốt nhất để kiểm soát nhanh chóng lượng đường trong máu của bệnh nhân. Bệnh nhân có thể tiêm insulin ở nhà, thường 2-3 lần mỗi ngày.

Chế độ dinh dưỡng đặc biệt

Chế độ dinh dưỡng đặc biệt sẽ giúp kiểm soát lượng đường huyết. Các chuyên gia dinh dưỡng có thể hỗ trợ trong việc kiểm soát chế độ dinh dưỡng này.

Tập thể dục

Bạn nên tập thể dục thường xuyên hơn vì tập thể dục có thể giúp kiểm soát lượng đường huyết. Ngoài ra, bạn cũng cần phải chăm sóc chân và kiểm tra mắt thường xuyên để ngăn chặn các biến chứng trong tương lai.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Hạn chế triệu chứng tiểu đường tuýp 1 qua chế độ sinh hoạt

Bạn có thể kiểm soát tốt tình trạng bệnh của mình nếu bạn lưu ý vài điều dưới đây:

• Theo chế độ ăn uống đặc biệt và ăn nhẹ tại cùng một thời điểm vào mỗi ngày
• Tập thể dục và ngủ đầy đủ
• Kiểm tra lượng đường huyết thường xuyên. Hãy gọi cho bác sĩ nếu lượng đường huyết lên quá cao
• Hãy gọi bác sĩ nếu bạn bị sốt, buồn nôn, nôn mửa hoặc không thể giữ lại chất đặc và chất lỏng
• Đến bệnh viện ngay lập tức nếu bạn bị co giật, không thể đứng dậy hoặc bất tỉnh
• Tuân thủ đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ về việc sử dụng insulin.